Д аминдэм нь загас, загасны тос, үхрийн элэг, өндөг, өндөгний шар уураг зэрэг цөөн тооны хүнсний бүтээгдэхүүнд агуулагддаг аминдэм юм. Уг аминдэм хоол хүнсээр хүний биед орохоос гадна нарны хэт ягаан туяа (Ultraviolet B)-ны нөлөөгөөр арьсан дор нийлэгждэг. Жирэмсэн үе, нярай, бага болон өсвөр насны хүүхдийн эрчимтэй өсөлтийн үед ясны хэвийн өсөлтийг хангах, кальцийг биед шингээх, дархлааг сайжруулах, зүрх судасны тогтолцооны хэвийн үйл ажиллагааг хангах зэрэгт Д аминдэмийн хэрэгцээ эрс нэмэгддэг.
Танд арай Д витамин дутагдаж байгааг мэдэхгүй яваад байгаа юм биш биз? За тэгвэл та наашаа анхаараарай, д витамин дутагдсан үед дараах шинж тэмдгүүд илрэх болно.
1. Булчин өвдөх
2. Яс өвдөх
3.Ядрах
4.Тэсвэржилт буурах
5.Зан ааш өөрчлөгдөх
6.Нойргүйдэх
7.Хөлрөх
8.Үс унах
9.Шархны эдгэрэлт удаашрах
10.Толгой эргэх
11.Зүрх судасны эмгэг үүсэх
12. Хэт их жин нэмэх
13.Архаг халдвар
14.Анхаарал төвлөрөлт буурах
Бид бие организмдаа Д витаминыг хэрхэн нийлэгжүүлдэг талаар дурдъя:
1.Бид бие организмдаа нарнаас Д витамин нийлэгжүүлэн авдаг.
-Д витаминыг заримдаа "нарны витамин" гэж нэрлэдэг бөгөөд энэ нь учиртай юм. Нар бидний биед хангалттай тусвал таны бие шаардлагатай бүх Д аминдэмийг бий болгож чадна.
-Гэсэн хэдий ч хэрэв та нарны гэрэлд хангалттай байдаггүй бол Д аминдэмийг биедээ хангалттай хэмжээгээр шингээж авч чадахгүй байж магадгүй. Хэрэв та Д аминдэмийн солилцоонд хүндрэлтэй байгаа эсвэл элэг, бөөрний үйл ажиллагаа буурсан бол мөн адил юм. Нарны туяанаас болж биед үүсдэг Д аминдэмийн хэмжээ нь нас, газарзүйн байршил, өдрийн цаг, утаа, нарнаас хамгаалах тос хэрэглэх зэргээс шалтгаалж өөр өөр байж болно.
-Нас ахих тусам арьс нарны гэрлээс Д аминдэмийг нийлэгжүүлэх чадвар буурдаг. Ахмад настнууд гэрт цагаа өнгөрөөх магадлал өндөр байдаг нь Д аминдэмийн үйлдвэрлэлд мөн адил сөргөөр нөлөөлдөг. Нарнаас гаргаж авах Д аминдэмийн хэмжээг тодорхойлоход байршил нь маш чухал юм.
-Түүнчлэн нарнаас хамгаалах тосыг хэрэглэх нь нарны туяанаас үүсэх Д аминдэмийн хэмжээг бууруулдаг. Мэргэжилтнүүд арьс болон эрүүл мэндээ нарны туяанаас хамгаалахын тулд нарнаас хамгаалах тосыг хэрэглэхийг зөвлөдөг ч SPF 8 ба түүнээс дээш хамгаалалттай нарнаас хамгаалах тос нь Д аминдэм үйлдвэрлэхэд шаардлагатай цацрагийн 90%-ийг хаадаг гэдгийг санаарай. Д Аминдэм нь хүний биед нарны хэт ягаан туяаны нөлөөгөөр нийлэгждэг цорын ганц аминдэм юм. Д аминдэмээр баялаг хүнсний хэрэглээ хангалтгүй байх, наранд ил байх хугацаа багассаны улмаас уг аминдэмийн дутал дэлхийн хүн амын дунд түгээмэл тохиолдож байна.
.png)
2.Хоол хүнснээс Д витамин нийлэгжүүлдэг.
Д аминдэм нь маш цөөхөн хоолонд байгалиасаа агуулагддаг тул зөвхөн хоол хүнснээс хангалттай хэмжээний Д аминдэм авах нь хэцүү байдаг. Өөх тостой загас (хулд загас гэх мэт), элэг, өндөгний шар нь Д аминдэмийг байгалиасаа агуулдаг. Өглөөний цай, сүүг ихэвчлэн Д витаминаар нэмэлтээр баяжуулдаг. Түүнчлэн Д витамин баялаг хүнс нь: Сагамхай элэгний тос, салмон,сэлэм загас,туна загас юм.Баяжуулах үйл явц нь байгалийн гаралтай хоол хүнс, ундаанд Д аминдэм нэмэх процесс юм. Өдөр бүр нэг литр баяжуулсан сүү ууснаар 10 мкг (400 IU) витамин Д-г авах боломжтой.
3.Бид нэмэлт бүтээгдэхүүнүүдээр дамжуулан Д витамин авч болно
Иймд бид тэр бүрчлэн нарнаас болон хоол хүнснээс Д витамин хангалттай авч чадахгүй учир нэмэлтээр урьдчилан сэргийлэх болон эмчилгээний тунгаар өдөр тутамдаа Д витамин хэрэглэж байх хэрэгтэй. Монгол оронд хийгдсэн хоол тэжээлийн 5-р судалгаагаар насны бүлгээр Д аминдэмийн дутагдал, Д аминдэмийн нөөц 90% орчим гарсан байна. Дэлхийн үзүүлэлтээр 1 тэрбум хүнд Д витамины дутагдал 50% орчим байдаг гэсэн үзүүлэлт байна.
Та бүхэн Natures Aid компаний английн 100% ургамлын гаралтай витамин Д-ээ хэрэглээрэй:
.png)
Эх сурвалж: Хоол тэжээлийн үндэсний тавдугаар судалгаа
Бэлтгэсэн: Хүний их эмч Б.Оюунтуяа
