Чихрийн шижин нь бидний амтдарлын чулхал эрхтэнгүүдийг гэмтээдэг түүний дотор бөөрөнд ихээхэн нөлөөлдөг архаг өвчин юм.
Чихрийн шижингийн нефропати буюу чихрийн шижингийн улмаас бөөрний гэмтэл нь дэлхий даяар бөөрний дутагдлын тэргүүлэх шалтгаан болдог.
Гэхдээ та зөв эмчилгээ хийснээр та бөөрний гэмтлийн эрсдлийг бууруулж, бөөрний эрүүл мэндээ хадгалах боломжтой.
Энэхүү блог нь хэрэв та чихрийн шижин өвчтэй бол бөөр хамгаалах зөвлөгөө мэдээлэл болон шинжлэх ухааны судалгаа шинжилгээтэй үнэн бодит мэдээлэлүүдийг авах болно.
1. Цусан дахь сахарын хэмжээг хэвийн хэмжээнд барих /4 - 6.1ммоль/л /
Бөөрөө хамгаалах хамгийн чухал алхам бол цусан дахь сахарын хэмжээг зохицуулах явдал юм. Цусан дахь сахарын хэмжээ ихсэх нь бөөрний судсыг гэмтээж, нефропати үүсгэдэг.
Глюкозын түвшинг тогтмол хянах, эм уух, амьдралын хэв маягаа өөрчлөх талаар эмчийн зөвлөмжийг дагаж мөрдөх нь хамгийн чухал
*New England Journal of Medicine* (2015) сэтгүүлд нийтлэгдсэн судалгаагаар цусан дахь сахарын хэмжээг хатуу хянах нь 1-р хэлбэрийн чихрийн шижинтэй хүмүүсийн бөөрний өвчлөлийн эрсдлийг эрс бууруулдаг болохыг тогтоожээ. Энэхүү судалгаа нь оролцогчдыг 20 гаруй жилийн турш дагаж мөрдөж, HbA1c-ийн түвшинг 7% -иас доош байлгах нь бөөрний хүндрэл үүсэх магадлалыг эрс бууруулдаг болохыг харуулсан.
2. Цусны даралтыг хянах
Цусны даралт ихсэх нь ихэвчлэн чихрийн шижин өвчинтэй хавсардаг бөгөөд бөөр гэмтэх эрсдлийг нэмэгдүүлдэг. Цусны даралтыг хянах нь бөөрний өвчний явцыг урьдчилан сэргийлэхэд зайлшгүй шаардлагатай. Цусны даралтыг 140/90 мм м.у.б-аас доош байлгах нь бөөр гэмтэхээс урьдачилан сэргийлдэг
Цусны даралтыг хянах, бөөрний үйл ажиллагааг хамгаалах зорилгоор ACE дарангуйлагч эсвэл ARBs (ангиотензин рецептор хориглогч) зэрэг эмүүдийг ихэвчлэн заадаг. Эдгээр эмүүд нь цусны даралтыг бууруулаад зогсохгүй бөөрний гэмтлийн шинж тэмдэг болох уургийн хэмжээг бууруулдаг.
3. Бөөрөнд ээлтэй хоолны дэглэм баримтлах
Эрүүл хооллолт нь бөөрийг хамгаалахад чухал үүрэг гүйцэтгэдэг. Жимс, хүнсний ногоо, үр тариа, өөх тос багатай уураг агуулсан хоолны дэглэмд анхаарлаа хандуулаарай. Давс, боловсруулсан хоол хүнс, чихэрлэг зууш зэргийг хязгаарлах нь цусан дахь сахар болон цусны даралтыг зохицуулахад тусалдаг.
*Journal of Renal Nutrition* (2018)-д натри, уураг багатай боловч эслэг ихтэй хоолны дэглэм нь чихрийн шижин өвчтэй хүмүүсийн бөөрний өвчний явцыг удаашруулдаг гэж мэдээлсэн. Бөөрний эрүүл мэндийг дэмжих хувь хүний хоолны төлөвлөгөө гаргахын тулд хоолны дэглэмчтэй зөвлөлдөх нь зүйтэй.
4. Чийглэгтэй байгаарай
Бөөрний эрүүл мэндэд чийгтэй байх нь маш чухал боловч тэнцвэрийг хадгалах нь чухал юм. Их хэмжээний ус уух нь таны бөөр хог хаягдлыг шүүдэг боловч хэрэв танд бөөрний асуудал байгаа бол эмч танд шингэний хэрэглээг хязгаарлах талаар зөвлөж болно.
*American Journal of Kidney Diseases* (2014) сэтгүүлд хийсэн судалгаагаар хангалттай чийгшүүлэх нь бөөрний чулуу үүсэхээс сэргийлж, бөөрний архаг өвчний эрсдлийг бууруулдаг болохыг тогтоожээ. Гэсэн хэдий ч таны нөхцөл байдалд тохирсон шингэний хэмжээг тодорхойлохын тулд эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээ үзүүлэгчтэйгээ зөвлөлд.
5. Бөөр хордуулах эм хэрэглэхээс зайлсхийх
Зарим эм, түүний дотор NSAIDs (ибупрофен, напроксен) зэрэг жоргүй байдаг өвдөлт намдаах эмүүд, ялангуяа байнга эсвэл өндөр тунгаар хэрэглэвэл таны бөөрөнд хор хөнөөл учруулдаг. Аливаа шинэ эм, тэр дундаа ургамлын гаралтай бэлдмэлүүд таны бөөрөнд аюулгүй эсэхийг шалгахын тулд эмчтэйгээ үргэлж зөвлөлд.
6. Тогтмол үзлэг
Шээсний шинжилгээ, цусны шинжилгээ, креатинин, гломеруляр шүүлтүүрийн түвшин (GFR) зэрэг бөөрний үйл ажиллагааны ердийн шинжилгээ нь бөөрний гэмтлийн анхны шинж тэмдгийг илрүүлэхэд тусалдаг. Эрт илрүүлэх нь цаашид гэмтэхээс урьдчилан сэргийлэхийн тулд цаг тухайд нь хөндлөнгөөс оролцох боломжийг олгодог.
7. Тамхи татахаа больж, архины хэрэглээг хязгаарлаарай
Тамхи татах, согтууруулах ундаа хэтрүүлэн хэрэглэх нь бөөрний гэмтлийг улам дордуулж, зүрх судасны хүндрэл үүсэх эрсдлийг нэмэгдүүлдэг. Тамхи татахаа болих, архины хэрэглээг багасгах нь таны ерөнхий эрүүл мэндийг эрс сайжруулж, бөөрний ачааллыг бууруулна.
8. Дасгал хийх
Тогтмол биеийн тамирын дасгал хийснээр цусан дахь сахарын хэмжээг зохицуулах, цусны даралтыг хянах, жингээ хэвийн хэмжээнд байлгахад тусалдаг. Алхах, усанд сэлэх зэрэг дунд зэргийн дасгалууд ч таны бөөрний эрүүл мэндэд ихээхэн өөрчлөлт авчирдаг.
9. Эмийн хэрэглээ
Хэрэв танд чихрийн шижин, цусны даралт ихсэх, бөөрний хамгаалах эм бичсэн бол тэдгээрийг зааврын дагуу авах нь маш чухал юм. Эмчийн зөвшөөрөлгүйгээр тунг алгасах, эм хэрэглэхээ зогсоох нь хяналтгүй шинж тэмдэг илэрч, бөөр гэмтэх эрсдэлийг нэмэгдүүлдэг.
Дүгнэлт
Чихрийн шижин нь бөөрийг хамгаалахын тулд болгоомжтой эмчилгээ шаарддаг. Цусан дахь сахарын хэмжээг оновчтой байлгах, цусны даралтыг хянах, бөөрөнд ээлтэй хоолны дэглэм баримтлах, шингэнийг хадгалах, нефротоксик эм хэрэглэхгүй байх, бөөрний үйл ажиллагааг тогтмол хянах зэрэг нь чихрийн шижингийн нефропати үүсэх эрсдлийг эрс бууруулж чадна. Эдгээр стратегийг өдөр тутмын амьдралдаа нэгтгэх нь таны бөөрийг хамгаалахаас гадна таны эрүүл мэнд, сайн сайхан байдлыг сайжруулах болно.
Судалгаа үргэлжилсээр байгаа тул бид чихрийн шижин өвчтэй хүмүүсийн бөөрийг хэрхэн хамгаалах талаар илүү ихийг олж мэдэх болно.
