Чихрийн шижингийн нефропати буюу бөөрний эмгэг бол 1-р хэлбэрийн чихрийн шижин, 2-р хэлбэрийн чихрийн шижин өвчний үед бөөртэй холбоотой үүсдэг ноцтой хүндрэл юм. Үүнийг чихрийн шижингийн бөөрний өвчин гэж нэрлэдэг. Чихрийн шижинтэй хүмүүсийн 25 орчим хувь нь энэ төрлийн бөөрний өвчинг тусдаг. Чихрийн шижингийн бөөрний эмгэг нь бөөрийг хог хаягдал, илүүдэл шингэнийг биеэс гадагшлуулах үүргээ гүйцэтгэхэд сөргөөр нөлөөлдөг. Чихрийн шижингийн нефропати үүсэхээс урьдчилан сэргийлэх эсвэл удаашруулах хамгийн сайн арга бол эрүүл амьдралын хэв маягийг сахих, чихрийн шижин, цусны даралт ихсэх өвчнийг эмчлэх явдал юм. Чихрийн шижинтэй олон жилийн турш явахад энэ нь бөөрний нарийн шүүх системийг аажмаар гэмтээдэг ба эцэстээ бөөрний төгсгөлийн өвчин гэж нэрлэгддэг бөөрний дутагдалд ордог. Бөөрний дутагдал нь амь насанд аюултай өвчин юм бөгөөд энэ үе шатанд авах эмчилгээний сонголт бол диализ (цус шүүх аппарат) эсвэл бөөр шилжүүлэн суулгах явдал юм. Эмчилгээг цаг алдалгүй эхлүүлэх нь өвчний явцыг удаашруулж, хүндрэл гарах магадлалыг бууруулдаг.
Шинж тэмдэг
Чихрийн шижингийн бөөрний эмгэгийн эхний үе шатанд танд ямар нэгэн ноцтой шинж тэмдэг илрэхгүй байж магадгүй. Өвчин даамжирч буй үед дараах шинж тэмдгүүд илэрнэ.
Цусны даралт хэлбэлзэх
Шээсэн дэх уураг
Хөл, шагай, гар, нүд хавагнах
Ойр ойрхон шээнэ
Инсулин эсвэл чихрийн шижингийн эмийн хэрэгцээ буурдаг
Төөрөгдөл эсвэл анхаарлаа төвлөрүүлэхэд бэрхшээлтэй байдаг
Амьсгал давчдах
Хоолны дуршилгүй буурах
Дотор муухайрах, бөөлжих
Байнгын загатнах
Ядаргаа
Хэзээ эмчид үзүүлэх вэ ?
Хэрэв танд бөөрний өвчний шинж тэмдэг илэрвэл цаг алдалгүй эмчид хандаарай.
Хэрвээ та чихрийн шижин өвчтэй бол шээсний уураг илрүүлэх шинжилгээ, цусан дахь креатинины түвшинг 6 сар тутам шалгуулж байгаарай. Эдгээр шинжилгээнүүд нь бөөр хэр сайн ажиллаж байгааг тодорхойлоход тусалдаг.
Шалтгаан
Чихрийн шижин нь цусны судас болон бөөрний бусад эсийг гэмтээх үед чихрийн шижингийн бөөрний эмгэг үүсдэг. Тодруулбал бөөрөнд хүний цусанд орших хог хаягдлыг шүүж өгдөг сая сая жижиг судасны бөөгнөрөл (гломерули) буюу түүдгэнцэр байдаг. Эдгээр судаснуудад ноцтой гэмтэл учирснаар чихрийн шижингийн бөөрний эмгэг, бөөрний үйл ажиллагаа буурах, бөөрний дутагдалд хүргэдэг. Чихрийн шижин өвчнийг муу хянаж, эрүүл амьдралын дэглэмээ барихгүй удаан хугацаагаар явах нь бөөрний цусны судасны бөөгнөрөлд гэмтэл учруулж, бөөрний хог хаягдлыг шүүж өгдөг чухал үйл ажиллагааг алдагдуулдаг. Ингэснээр бөөрний эд гэмтэх, цусны даралт ихсэх шалтгаан болдог. Цусны даралт ихсэх нь бөөрний нарийн шүүлтүүрийн системийн даралтыг нэмэгдүүлснээр бөөрийг цаашид бүр ноцтой гэмтээж болзошгүй юм.
Эрсдлийн хүчин зүйлүүд
Хэрэв та 1 ба 2 -р хэлбэрийн чихрийн шижинтэй бол чихрийн шижингийн бөөрний эмгэг үүсэх эрсдэл өндөр байдаг. Чихрийн шижингийн бөөрний эмгэг үүсэх өөр бусад хэд хэдэн хүчин зүйлүүд байдаг, үүнд:
Цусан дахь сахарын хэмжээ (гипергликеми) нь их
Цусны даралт ихсэх (цусны даралт ихсэх)
Тамхи татдаг байх
Цусан дахь холестерины хэмжээ өндөр
Чихрийн шижин, бөөрний өвчний удамшлын түүхтэй
Хүндрэлүүд
Чихрийн шижингийн бөөрний эмгэгийн хүндрэлүүд аажмаар хэдэн сар, жилээр даамжирч болно. Үүнд :
Хавагналт : гар, хөл хавагнах, цусны даралт ихсэх, уушгинд шингэн (уушигны хаван) үүсэхэд хүргэдэг.
Цусан дахь калийн хэмжээ ихсэх (гиперкалиеми)
Зүрх ба цусны судасны өвчин (зүрх судасны өвчин), магадгүй цус харвалтанд хүргэдэг
Нүдний торлог бүрхэвчийн цусны судасны гэмтэл (чихрийн шижингийн ретинопати)
Цус багадалт
Хөлний шарх, бэлгийн сулрал, суулгалт болон мэдрэл, судасны гэмтэлтэй холбоотой бусад асуудал
Жирэмсний хүндрэл нь эх, урагт эрсдэл учруулдаг
Бөөрний эргэлт буцалтгүй гэмтэл (бөөрний өвчний эцсийн шат), эцэст нь диализ эсвэл бөөр шилжүүлэн суулгах шаардлагатай болдог.
Урьдчилан сэргийлэх
Чихрийн шижингийн бөөрний эмгэгээр өвчлөх эрсдлийг бууруулахын тулд:
Хамгийн түрүүнд чихрийн шижин өвчнийг эмчил. Чихрийн шижин өвчнийг үр дүнтэй эмчилснээр та чихрийн шижингийн бөөрний эмгэгээс урьдчилан сэргийлэх эсвэл тавиланг уртасгах боломжтой.
Цусны даралт ихсэх эсвэл бусад эрүүл мэндийн нөхцөл байдлыг зохицуулах. Хэрэв та цусны даралт ихсэх эсвэл бөөрний өвчнөөр өвчлөх эрсдлийг нэмэгдүүлдэг бусад өвчинтэй бол эмчид хандаарай. Бөөрний гэмтлийн шинж тэмдгийг илрүүлэхийн тулд эмчээс шинжилгээ авах талаар асуух хэрэгтэй.
Жоргүй олгогддог бөөрний үйл ажиллагааг дэмждэг эмийн ургамалын гаралтай эмүүдийг хэрэглэх. Хималай Цистон, Риналка гэх мэт.
Эрүүл жингээ хадгалах. Хэрэв та эрүүл жинтэй байгаа бол долоо хоногийн ихэнх өдрүүдэд биеийн тамирын дасгал хийж биеийн жингээ хэвийн хэмжээнд байлгахыг хичээгээрэй. Хэрэв та жингээ хасах шаардлагатай бол өдөр тутмын биеийн хөдөлгөөнийг нэмэгдүүлэх, илчлэгийг бууруулах гэх мэт жингээ хасах аргуудын талаар эмчтэйгээ ярилцаарай.
Тамхи бүү тат. Тамхи татах нь таны бөөрийг гэмтээж, одоо байгаа бөөрний гэмтлийг улам хүндрүүлнэ. Хэрэв та тамхи татдаг бол тамхинаас гарах аргын талаар эмчтэйгээ ярилцаарай.
8. Оношлогоо
Эмч таны өвчний шинж тэмдгийн талаар асуух, бүтэн биеийн үзлэг хийх, эрүүл мэндийн түүхийн тань талаар асууна.
Чихрийн шижингийн бөөрний эмгэгтэй эсэхийг тодорхойлохын тулд тодорхой шинжилгээ, үйл ажиллагаа шаардлагатай байж магадгүй, тухайлбал:
Цусны шинжилгээ. Хэрэв та чихрийн шижинтэй бол таны биеийн байдлыг хянаж, бөөр хэр сайн ажиллаж байгааг тодорхойлохын тулд цусны шинжилгээ өгөх шаардлагатай болно.
Шээсний шинжилгээ. Шээсний дээж нь бөөрний үйл ажиллагаа, шээсэнд хэт их уураг байгаа эсэх талаар мэдээлэл өгдөг. Микроалбумин хэмээх уургийн хэмжээ өндөр байгаа нь таны бөөр өвчинд нэрвэгдэж байгааг илтгэнэ.
Дүрс огошлогоо. Эмч таны бөөрний бүтэц, хэмжээг хэмжихийн тулд рентген болон хэт авиан шинжилгээг ашиглаж болно. Мөн бөөрөнд цусны эргэлт хэр сайн явагдаж байгааг тодорхойлохын тулд компьютер томографи (CT), соронзон резонансын (MRI) шинжилгээ авч болно.
Бөөрний үйл ажиллагааны шинжилгээ. Энэ шинжилгээний тусламжтайгаар бөөрний шүүлтүүрийн чадварыг үнэлэх боломжтой.
Бөөрний биопси (эдийн шинжилгээ). Бөөрний эдээс дээж авахын тулд бөөрний биопси хийхийг эмч танд зөвлөж болно.
9. Эмчилгээ
- Чихрийн шижингийн бөөрний эмгэгийг эмчлэх эхний алхам бол чихрийн шижин, шаардлагатай бол цусны даралт ихсэх өвчнийг эмчлэх, хянах явдал юм. Цусан дахь сахарын хэмжээ, цусны даралт ихсэх өвчнийг сайн зохицуулснаар бөөрний үйл ажиллагааны алдагдал болон бусад хүндрэлээс урьдчилан сэргийлэх эсвэл тавиланг уртасгах боломжтой.
- Эм
- Өвчний эхний үе шатанд таны эмчилгээний төлөвлөгөөнд туслах эм гэх мэт төрөл бүрийн эмүүдийг багтааж болно.
- Цусны даралт ихсэлтийг хянах. Таны нас, зүрх судасны өвчнөөр өвчлөх эрсдлээс хамааран цусны даралтыг 140/90 миллиметр мөнгөн ус (мм м.у.б) -ээс бага байлгах зорилтыг эрхэмлэнэ.
- Цусан дахь сахарын хэмжээг зохицуулах. Чихрийн шижингийн бөөрний эмгэг өвчтэй хүмүүсийн цусан дахь сахарын хэмжээг бууруулахад туслах хэд хэдэн эм байдаг.
- Цусан дахь холестролын түвшинг бууруулах. Статин гэж нэрлэгддэг холестеролыг бууруулдаг эмийг цусны өндөр холестерол болон шээсэн дэх уургийг бууруулах зорилгоор хэрэглэдэг.
- Ясны эрүүл мэндийг дэмжих. Кальцийн фосфатын тэнцвэрийг зохицуулахад тусладаг эмүүд нь ясыг эрүүл байлгахад чухал үүрэгтэй.
- Шээсэн дэх уургийг хянах. Бөөрний үйл ажиллагааг дэмжих эмийн бэлдмэл нь ихэвчлэн шээсэн дэх уургийн альбумины түвшинг бууруулж, бөөрний үйл ажиллагааг сайжруулдаг.
-Бөөрний үйл ажиллагааг дэмжих. Ингэхдээ байгалийн гаралтай элдэв гаж нөлөөгүй, биед ачаалал үүсгэхгүй эмийг хэрэглэх хэрэгтэй. Хималай Цистон эм нь бөөрний үйл ажиллагааг дэмжих, бөөрний тамирыг нэмэгдүүлэх, бөөрний чулуулгыг задлах, үрэвслийн эсрэг, нянгийн эсрэг, агчил тавиулах үйлдэлтэй цэвэр урагамалын гаралтай эм юм. Хималай Риналка эм нь давсагны гилгэр булчингийн агчил тавиулах, халдварын эсрэг, шээсний /pH/ орчныг хэвийн болгох, шээсний замын салстын цочролийг бууруулах үйлдэлтэй бөгөөд дээрх 2 эмийг хэрэглэснээр бөөр, давсагны үрэвслийг дарж, бөөрн давсагны үйл ажиллагааг сайжруулж бөөрний өвчний хүндрэл үүсэхээс болон биед илүүдэл ус, хаван хавдар үүсэхээс сэргийлнэ.
.jpg)
10. Чихрийн шижингийн хүндрэлийн үеийн бөөрний өвчний эмчилгээ
Хэрэв таны өвчин бөөрний дутагдалд шилжих юм бол (бөөрний өвчний эцсийн шат) эмч тань бөөрний үйл ажиллагааг орлуулах эсвэл илүү хөнгөвчлөхөд чиглэсэн тусламж үйлчилгээнд шилжихэд тань туслах болно. Тэдгээрт :
Бөөрний диализ. Энэхүү эмчилгээ нь цусан дах хог хаягдал, цуснаас илүүдэл шингэнийг зайлуулах бөөр орлуулах эмчилгээ юм. Диализын хоёр үндсэн төрөл бол гемодиализ ба хэвлийн диализ гэж байдаг.
Шилжүүлэн суулгах. Зарим тохиолдолд хамгийн сайн сонголт бол бөөр шилжүүлэн суулгах эсвэл нойр булчирхай шилжүүлэн суулгах явдал юм. Хэрэв та болон таны эмч эрхтэн шилжүүлэн суулгах мэс засал хийхээр шийдсэн бол энэ мэс засалд хамрагдах боломжтой эсэхээ үнэлэх болно.
Шинж тэмдгийн эмчилгээ. Хэрэв та диализ эсвэл бөөр шилжүүлэн суулгахгүй байхыг сонговол таны дундаж наслалт хэдхэн сар болно. Энэ тохиолдолд хөнгөвчлөх эмчилгээ хийлгэж болно.
11. Амьдралын хэв маяг, гэрийн эмчилгээ
Амьдралын хэв маяг нь эмчилгээний маш чухал ач холбогдолтой юм. Таны нөхцөл байдал, бөөрний үйл ажиллагаа, эрүүл мэндийн байдлаас шалтгаалан эдгээр арга хэмжээнд дараах зүйлс орно.
Долоо хоногийн ихэнх өдрүүдэд идэвхтэй байх. Долоо хоногийн ихэнх өдрүүдэд дор хаяж 30 минут биеийн тамирын дасгал хийхийг хичээ.
Хоолны дэглэмээ тохируулах. Хоол тэжээл дэх натрийн хэмжээг хязгаарлах, кали багатай хоол хүнс сонгох, уургийн хэмжээг хязгаарлах талаар хоолны дэглэм судлаачтай ярилцаарай.
Тамхинаас гарах. Хэрэв та тамхи татдаг бол тамхинаас гарах аргуудын талаар эмчтэйгээ ярилцаарай.
Эрүүл жингээ хадгалах. Хэрэв та жингээ хасах шаардлагатай бол өдөр тутмын биеийн хөдөлгөөнийг нэмэгдүүлэх, илчлэгийг бууруулах гэх мэт жингээ хасах аргуудын талаар эмчтэйгээ ярилцаарай.
Өдөр бүр аспирин уух. Өдөр тутмын бага тунтай аспирин танд тохирох эсэхийг эмчтэйгээ ярилцаарай.
Мөн өгсөх замын халдвар авсан гэдгээ цаг алдалгүй мэдэж, цаг алдалгүй эмчилгээ хийлгэх боломжтой.
Нийтэлсэн : Э. Мөнхтэмүүлэн Эх сурвалж : https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/diabetic-nephropathy/diagnosis-treatment/drc-20354562
